İnsanların Binlerce Yıldır Tıbbi Amaçla Kullandığı İlginç Bitki: ‘Kedi Otu’ Nedir, Yararları ve Zararları Nelerdir?

Eğer bir kedi sahibiyseniz mutlaka kedi otu isimli bitkiden bahsedildiğini duymuşsunuzdur. İlginçtir bu bitkiye kedi esrarı da denir çünkü kedilerin bayıldığı bir kokusu vardır. Az bilinen ise aslında kedi otunun binlerce yıldır insanlar tarafından da kullanılıyor olması. Tabii insan üzerinde kedilerden biraz farklı şekilde etki gösterir ve farklı rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır.

Kedi otu dediğimiz bitkiyi aslında iki farklı açıdan değerlendirmek gerekiyor çünkü insan ve kedi üzerinde gerçekten bambaşka etkileri var. Etkileri kadar zararları da bir o kadar farklı. Bu nedenle size yalnızca genel bir bilgilendirme vereceğiz ama kullanımı konusunda mutlaka uzman bir hekime ya da veterinere danışmanız gerekiyor. Gelin kedi otu nedir, ne işe yarar, zararları ve kullanımı nasıldır tüm detaylarıyla görelim.

Öncelikle bitkimizi tanıyarak başlayalım; Kedi otu nedir?

Literatürde valeriana officinalis olarak adlandırılan kedi otu, pembe ve beyaz çiçeklere sahip otsu bir bitkidir. Avrupa ve Asya bölgesine özgü bir bitki olsa da genel olarak Kuzey Amerika’da da yol kenarlarında doğal olarak yetişmektedir. Kedi otunun gövdesi, yaprakları ya da çiçeği değil de daha çok toprak altındaki kısımları Eylül ayında toplanıp kurutularak kullanılır. 

Kedi otunun geçmişi binlerce yıl öncesine dayanıyor:

Kedi otunun en eski kullanımı ile milattan önce 4. yüzyılda karşılaşıyoruz. Antik Yunan tıbbının önemli isimlerinden olan Hipokrat, kedi otunu sindirim sorunu, mide bulantısı ve adet sancısı çeken hastalarında kullanmıştır. Milattan sonra 2. yüzyılda Yunan hekim Galen tarafından da uyku getirici özellikleri nedeniyle kullanıldığı biliniyor. 

16. yüzyılda kedi otu, harika kokusu nedeniyle parfümlerde de kullanılmaya başlamıştır. Kesin olmamakla birlikte kediler üzerindeki etkisinin de bu dönemde keşfedildiğini söyleyebiliriz. 17. yüzyılda epilepsi, uykusuzluk, anksiyete, sinir bozuklukları için de kullanılan kedi otu İngiliz sömürgeciler ile birlikte yeni kıtaya götürülmüş ve Kuzey Amerika’da da kullanılmaya başlamıştır. 

İyi ama tam olarak insanlarda kedi otu ne işe yarar?

• Stresi azaltır.
• Anksiyeteyi hafifletir.
• Uykusuzluğa iyi gelir.
• Kaygı sorunlarını azaltır.
• Menopoz etkilerinin şiddetini ve sıklığını azaltır.
• Kan basıncını düşürür.
• Sinüzit tedavisini destekler.
• Eklem ve romatizma ağrılarını azalır.
• Hazımsızlığa iyi gelir.
• Antispazmodik, antioksidan ve anti-enflamatuar etkileri vardır.

Genel olarak insanlar kedi otu ürünleri kullandıkları zaman görecekleri faydalar bu şekildedir. Kedi otu piyasada çay olarak, yağ olarak, kapsül olarak ve tentür formunda satılmaktadır. Kullanım şeklinize göre bu ürünlerden birini seçebilirsiniz.

Aman hemen kullanayım demeyin, insan üzerinde kedi otunun zararları ve yan etkileri var:

• Baş dönmesi
• Baş ağrısı
• Kaşıntı
• Mide sorunları
• Yorgunluk hissi
• Deri döküntüsü
• Zihin bulanıklığı
• İdrar renginde koyulaşma
• Gözlerde ve ciltte sararma
• Dilde ya da dudakta şişme

İnsanlarda kedi otu kullanımında en sık karşılaşılan zararlar ve yan etkilerden bazıları bu şekilde. Kedi otunu özellikle 12 yaşından küçük çocukların, hamilelerin, emziren annelerin kullanması asla önerilmiyor. Kronik hastalığı olanların da kedi otunu kullanırken çok ama çok dikkatli olmaları gerekiyor. Herhangi bir hastalığınız ya da rahatsızlığınız olmasa bile kedi otu kullanmadan önce mutlaka uzman bir hekime danışmanız en iyisi olacak.

Peki kedi otu kedilerde ne işe yarar?

Kedi otu adı üzerinde aslında zaten kedilerin kokusuna bayıldığı bir bitkidir. Kediler üzerinde kullanımı ise son derece yaygındır. Hayvan ürünleri satan pek çok mağazada farklı formlarda kediler için üretilmiş kedi otu ürünleri bulabilirsiniz.

Kediler için üretilmiş kedi otu ürünleri de tıpkı insanlar gibi kedileri rahatlatıyor. Bunun yanı sıra kediler kedi otunun kokusuna bayıldıkları için bu ürünler daha çok kedileri tırmık tahtası ve benzeri nesnelere alıştırmak için kullanılıyor. Kedinizin alışmasını istediğiniz nesneye birkaç fıs kedi otu kokusu sıkmak onu o nesneye bağlayacaktır.

Kedi otunun kediler üzerindeki zararları da azımsanacak gibi değil:

Kediler üzerinde yapılan çalışmalarda kedi otunun biyolojik bir zarar vermediği görülmüştür. Ancak daha büyük bir zarar verebilir çünkü kediniz kedi otuna kelimenin tam anlamıyla bağımlı olabilir. Olsun ne olacak demeyin çünkü yaşanan bilinç farklılığı nedeniyle kedinizin psikoloji bozulabilir.

Normal şartlar altında kedi otunun kedi üzerindeki etkisi en fazla 15 dakika sürer ancak kediniz bu etkiyi 2 saatte yakın bilincinde hissetmeye devam eder. Sürekli olarak bu rahatlatıcıya etkiye maruz kalan canlı, ona bağımlı hale gelirse kedi otu koklamadığı zamanlarda sürekli güvensiz ve endişeli hissedecektir.

Kedi otu kullanımı aslında önerilen bir yöntem değil ancak illa kullanacağım diyorsanız çok az miktarda birkaç kez kullanın. Kediniz bu bitkinin etkisi altındayken ona alan yaratın ve kendi haline bırakın. Elbette en önemlisi, kullanmadan önce mutlaka uzman bir veteriner hekime danışın. 

Özetleyelim; Kedi otunun zararları nelerdir?

İnsanlar ya da kediler için üretilen kedi otu ürünlerinin hem insan hem de kedi üzerinde rahatlatıcı etkisi olduğu bir gerçek. Ancak olumsuz etkileri ve riskleri o kadar yüksek ki olumlu etkileri göz ardı edilebilecek cinsten. Bu nedenle kullanılması kolay kolay tavsiye edilmiyor.

Kedi otunun hem insan hem de kedi üzerinde bağımlılık etkisi vardır. Elbette kediler çok daha kolay bağımlı olabildikleri için yoksunluk belirtileri çok daha yoğun yaşanır. Ancak insan da buna bağımlı olabilir. Örneğin her sindirim sorunu yaşadığınızda kedi otu çayı içerseniz bir süre sonra içmediğiniz ya da az içtiğiniz durumlarda sindirim sorunlarınız daha da can sıkıcı hale gelecektir.

Kedilerin bayıldığı bir bitki olarak bilsek bile aslında insanların da binlerce yıldır kullandığı bir bitki olan kedi otu nedir, ne işe yarar, nasıl kullanılır, zararları nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tüm sağlık konularında olduğu gibi en doğru bilgiyi uzman bir hekimden ya da uzman bir veteriner hekimden almanız gerektiğini unutmayın.